اصول و مبانی مدیریت
یکی از قدیمی ترین دانش ها در تاریخ بشریت، دانش مدیریت بوده است. بشر همیشه با قدرت مدیریت و سازماندهی پیشرفت کرده است. در سده اخیر، دانش مدیریت پیشرفت بسیار زیادی کرده است. تا حدی که به عنوان دانشی مستقل شناخته می شود. اصول و مبانی ای که در مدیریت به کار برده می شود، همیشه در حال تغییر و تکمیل شدن است. برای این که بتوانید مدیر خوبی باشید باید با اصول و مبانی مدیریت آشنا باشید. در این مقاله برخی از مهم ترین اصول و مبانی ای را که باید در مدیریت به آن ها توجه داشته باشید، نام خواهیم برد.
اصول و مبانی مدیریت
- تقسیم کار
تقسیم کار اگر مهم ترین وظیفه یک مدیر نباشد، حداقل یکی از مهم ترین آن ها است. یک مدیر باید بتواند که هر کاری را به قسمت های کوچکی تقسیم کند و به هر فردی با توجه به توانایی هایی که دارد، قسمتی از کار را برای انجام واگذار کند. زمانی که یک فرد یک کار خاص را به صورت مکرر انجام می دهد، در آن کار متخصص می شود و در نتیجه تیم بعد از مدتی در هر حوزه ای، یک فرد متخصص خواهد داشت.
در اصول و مبانی مدیریت، اصل تقسیم کار نه تنها درمورد تیم و کارمندان، بلکه درمورد مدیران نیز صدق می کند؛ برای مثال اگر مدیری در یک حوزه مدیریت کند، قطعا بعد از مدتی در آن حوزه تجربه بیشتری کسب خواهد کرد و به یک متخصص تبدیل خواهد شد. هر چه تقسیم کار ها بهتر انجام شود، نتایجی مانند افزایش کیفیت کار، افزایش سرعت تولید، کاهش اتلاف و در نتیجه رشد کسب و کار منابع حاصل خواهد شد.
- اختیارات و مسئولیت ها
از دیگر اصول و مبانی مدیریت، اختیارات و مسئولیت ها است. اختیار و مسئولیت باید دست به دست هم دهند. این بدین معنا است که زمانی که به فردی کار خاصی داده می شود، وی مسئولیت آن را به عهده بگیرد. در صورتی که فرد صلاحیت نداشته باشد، سپردن مسئولیتی خاص به او کار صحیحی نیست.
برای مثال مدیر عامل یک شرکت، برای سال آینده مسئولیت افزایش دو برابری درآمد حاصل از فروش را به مدیر فروش شرکت می دهد. برای دستیابی به این هدف باید اختیارات بیشتری به مدیر فروش داده شود. در غیر این صورت، مدیر فروش نمی تواند مسئولیتی در قبال عدم پذیرش داشته باشد.
- . نظم و انضباط
یکی از مهم ترین اصول و مبانی مدیریت، داشتن نظم و انضباط است. نظم و انضباط در مدیریت به معنای اطاعت، احترام به اختیار و رعایت قوانین است.
انضباط در مدیریت می تواند با نظارت خوب در همه سطوح، توضیح قوانین و اجرای سیستم پاداش و تنبیه نیز تعریف شود. یک مدیر می تواند با داشتن نظم و انضباط در کار های خود، به الگوی خوبی برای زیر دستان خود تبدیل شود؛ برای مثال اگر کارمندان از وظیفه خود یعنی از کار با تمام ظرفیت و پتانسیل خود خودداری کنند، به معنی رعایت نکردن انضباط است.
- داشتن تنها یک مافوق
از اصول و مبانی مدیریت این است که تنها یک مدیر در هر بخش خاص باید وجود داشته باشد. یک کارمند باید تنها از یک مافوق و مدیر دستور دریافت کند و در قبال کار های خود نیز تنها به همان مدیر پاسخگو باشند. در صورتی که در یک شرکت مافوق های زیادی وجود داشته باشند که به کارمند دستور دهند، کارمند نمی تواند تصمیم بگیرد که انجام کدام وظیفه را در اولویت قرار دهد و در نتیجه سردرگم خواهد شد.
چنین وضعیتی می تواند بر بهره وری کارکنان تاثیر به شدت منفی بگذارد. همچنین اگر از طرفی تعداد مافوق ها زیاد باشد، هر مافوقی دوست دارد که دستورات خودش اجرایی شود که این می تواند باعث ایجاد هرج و مرج و بی نظمی در تیم شود.
- داشتن یک هدف مشخص
از دیگر اصول و مبانی مدیریت ، مشخص کردن یک هدف مشخص و تلاش برای رسیدن به آن است. در یک تیم یا یک بخش خاص، باید هدف مشخصی وجود داشته باشد و تنها یک مدیر نیز آن ها را کنترل کند؛ در غیر این صورت، مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد؛ برای مثال فرض کنید که یک شرکت خودروسازی در حال تولید دو محصول است: یک مدل اسکوتر و یک مدل اتومبیل؛ در چنین زمانی شرکت به دو بخش تقسیم خواهد شد.
اتومبیل و اسکوتر هر دو دارای بازار ها و مشکلات خاص خود هستند. به همین دلیل بر اساس اصول و مبانی مدیریت هر بخش باید اهداف خاص خود را داشته باشد. هر بخش باید با توجه به شرایط محیطی خود برنامه ریزی کند تا بهترین نتیجه را به دست آورد.
- اولویت دادن منافع عمومی بر منافع فردی
اولویت دادن منابع و منافع عمومی بر منافع فردی از مهم ترین اصول و مبانی مدیریت محسوب می شود. اگر از کارکنان و مدیران خواسته شود که منافع فردی و منافع عمومی شرکت را به ترتیب در اولویت قرار دهند، قطعا منافع عمومی باید در اولویت اول قرار بگیرد.
بنابراین هر مدیر و هر کارمندی باید منافع شرکت را نسبت به منافع فردی خود ترجیح دهد و بر اساس منافع عمومی شرکت تصمیم بگیرد. برعکس این موضوع نیز صحیح است؛ اگر تصمیم تنها برای یک مدیر یا یک کارمند مفید باشد اما به شرکت آسیب زیادی وارد کند، قطعا نباید چنین تصمیم گرفت.
جمع بندی
یکی از مهم ترین اصول چه در زندگی کاری و حرفه ای و چه در زندگی شخصی، مدیریت است. مدیریت دارای یک سری اصول و مبانی است. اصول و مبانی ای که در مدیریت وجود دارند، همیشه در حال تغییر و تکمیل شدن هستند. رعایت این اصول کمک می کند تا مدیریت به نحو بهتری انجام شود. در این مقاله، برخی از مهم ترین اصول و مبانی مدیریت را نام بردیم و درباره آن ها توضیح دادیم.
نظرات کاربران