SMTP چیست و چه انواعی دارد؟

پروتکل انتقال نامه ساده (SMTP) پایه و اساس ارتباطات ایمیل است. به احتمال زیاد این پروتکل همان چیزی است که پشت صحنه ارسال و دریافت ایمیل ‌های روزانه ما قرار دارد. با اینکه SMTP یک پروتکل ساده به نظر می ‌رسد؛ اما شامل اجزای مختلف و جزئیات زیادی است. در این نوشته قصد داریم نگاهی دقیق ‌تر به SMTP داشته باشیم و ویژگی ‌ها و عملکرد های اصلی آن را بررسی کنیم. در این مقاله درمورد این که SMTP چیست و چه کاربردی دارد بیشتر توضیح خواهیم داد.

SMTP چیست ؟

پروتکل انتقال نامه ساده (Simple Mail Transfer Protocol) یا به اختصار SMTP یک پروتکل در لایه کاربرد است که امکان انتقال ایمیل بین سرور های مختلف و شبکه‌ های کامپیوتری را فراهم می ‌کند. این پروتکل با تعریف قوانین ارتباط عمل می‌ کند.

مدل اولیه SMTP در سال ۱۹۸۲ معرفی شد. طبق استاندارد RFC 821، کاربر درخواست برقراری ارتباط را ایجاد می ‌کند. در پاسخ، فرستنده SMTP ارتباط دو طرفه ‌ای را با گیرنده SMTP آغاز می ‌کند. به بیان امروزی این دو به ترتیب، کلاینت SMTP و سرور SMTP نامیده می ‌شوند. کلاینت و سرور SMTP با استفاده از دستورات و پاسخ ‌ها (که در ادامه بیشتر به آن ها خواهیم پرداخت) مشابه مکالمات واقعی ارتباط برقرار می ‌کنند.

استاندارد RFC 821 همچنین مدل استفاده از SMTP را تعریف کرده است. پس از برقراری ارتباط، کلاینت SMTP سربرگ ‌ها، گیرندگان، بدنه پیام (از جمله پیوست ‌ها) و تمام داده ‌ها را به صورت مرحله به مرحله به سرور SMTP منتقل می ‌کند. با تکمیل انتقال، ارتباط بسته می‌ شود.

بر اساس یک تعریف ساده تر باید بگوییم که یک SMTP کامل زمانی است که کلاینت ‌های آن از قابلیت ‌های رله کردن ایمیل، صف کردن ایمیل و آدرس جایگزین پشتیبانی کنند. در غیر این صورت،SMTP  کامل نیست. در چنین شرایطی اسناد RFC مربوطه، استفاده از پروتکل ارسال پیام (Message Submission Protocol) را توصیه می ‌کنند.

نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که پروتکل SMTP فقط می ‌تواند پیام ‌های ساده، یعنی متن بدون پیوست، ارسال کند.

انواع سیستم های SMTP

برای این که بهتر بدانید SMTP چیست باید با انواع سیستم های آن آشنا شوید. استاندارد RFC 5321 چهار نوع سیستم SMTP را اینگونه تعریف می ‌کند:

• ایجاد کننده SMTP (Originating SMTP): این سیستم اولین سیستمی است که با اینترنت تعامل برقرار می‌ کند؛ زیرا فرایند ارسال ایمیل را آغاز می ‌کند.
• تحویل دهنده SMTP (Delivery SMTP): این سیستم ایمیل ‌های دریافت شده از اینترنت را تحویل گیرندگان نهایی می ‌دهد.
• باز فرستنده SMTP (Relay SMTP): این سیستم، ایمیل‌ ها را بدون هیچ‌ گونه تغییری بین سرور های SMTP یا فرستنده‌ های انتقال ایمیل بازپخش می ‌کند.
• دروازه SMTP (Gateway SMTP): این سیستم نیز مانند باز فرستنده، ایمیل ‌ها را بین سرور های مختلف جا به ‌جا می ‌کند، اما برخلاف باز فرستنده مجاز است در صورت نیاز، پیام را تغییر دهد. دروازه ‌های SMTP معمولا فایروال ‌هایی هستند که آدرس ‌ها را بازنویسی می ‌کنند و یا به عنوان سرور های واسط SMTP عمل می ‌کنند.

زیرساخت های SMTP

اگر علاقه دارید که بهتر بدانید SMTP چیست باید با زیر ساخت های آن نیز آشنا شوید. همانطور که قبلا اشاره شد، اجزای اصلی مدل SMTP عبارت است از کاربر، فرستنده SMTP (کلاینت SMTP) و گیرنده SMTP یا همان سرور. با این حال در فرایند ارسال و دریافت ایمیل، عوامل دیگری نیز دخیل هستند. علاوه بر این مدل SMTP در سناریو های خاص از رله SMTP استفاده می کند. بیایید ببینیم هر کدام از این اجزا به چه معنایی هستند و چه عملکردی دارند.

• سرور SMTP

سرور SMTP نرم افزاری است که برای ارسال ایمیل استفاده می ‌شود. این سرور، پیام ‌های الکترونیکی را از سرویس ‌های ایمیل مانند جیمیل، یاهو و ایمیل اپل دریافت کرده و آن‌ ها را به سرور های دیگر منتقل می ‌کند. این سرور های مقصد می ‌توانند سرور های SMTP دیگر یا سرور های دریافت ایمیل باشند.

سرور های ایمیل SMTP می‌ توانند محلی (روی سرور اختصاصی) یا ابری باشند. سرور های SMTP محلی، برای کاربرانی مناسب هستند که نمی ‌خواهند به سرور های شخص ثالث وابسته باشند. از طرف دیگر راه‌ اندازی و نگهداری سرور های ابری SMTP معمولا ساده ‌تر است و در اکثر موارد امنیت بالاتری را دارند.

• عامل ارسال و دریافت ایمیل

برای این که بهتر توضیح دهیم SMTP چیست باید به عامل های ارسال و دریافت این سیستم نیز اشاره کنیم. در فرایند ارسال و دریافت ایمیل، چهار عامل اصلی وجود دارد:

1. عامل کاربر ایمیل: این همان سرویس گیرنده ایمیل است که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم. عامل کاربر ایمیل یک برنامه یا وب سایت است که برای ارسال و دریافت پیام ‌های ایمیل از آن استفاده می‌ کنید.
2. عامل ارسال ایمیل: این عامل ایمیل ‌ها را از سرویس گیرنده ایمیل دریافت می‌ کند، هدر های آن را بررسی می‌ کند و صحت آدرس ‌های ذکر شده را تایید می ‌نماید.
3. عامل انتقال ایمیل: این عامل برنامه ‌ای است که وظیفه پردازش و انتقال ایمیل‌ ها را برعهده دارد. عامل انتقال ایمیل یا به اختصار MTA ایمیل‌ ها را از MSA دریافت می‌کند. در اکثر سیستم ‌های مدرن،MTA  وظایف MSA را نیز انجام می‌دهد و در این صورت، انتقال پیام بدون دخالت MSA صورت می ‌گیرد. از شناخته‌ شده ترین  MTAها می ‌توان به Sendmail،Postfix  و Exim اشاره کرد.
4. عامل تحویل ایمیل: این عامل آخرین مرحله قبل از رسیدن ایمیل به سرور SMTP گیرنده و دریافت نهایی آن از طریق سرور های ایمیل ورودی است.

• رله SMTP

رله SMTP فرایندی است که ایمیل ‌ها را بین سرور های مختلف (مانند جیمیل و یاهو) منتقل می ‌کند. در صورتی که دامنه فرستنده و گیرنده متفاوت باشد، از رله برای یافتن مسیر صحیح و تحویل ایمیل استفاده می‌ شود.

جمع بندی

در این مقاله درمورد این که SMTP چیست توضیح دادیم SMTP یک پروتکل است که امکان انتقال ایمیل بین سرور های مختلف و شبکه های کامپیوتری را فراهم می کند. این پروتکل با تعریف قوانین ارتباطی، فرایند ارسال و دریافت ایمیل را تسهیل می بخشد. اجزای اصلی SMTP که در این مقاله آن ها را نام بردیم شامل فرستنده یا همان کلاینت، گیرنده یا همان سرور و عامل های ارسال و دریافت ایمیل می شود که هر کدام وظایف مخصوص به خود را در این پروتکل دارند.